Wat als gehoorzaamheid geen beperking is, maar een stille kracht, die je leert luisteren, groeien en liefhebben?

Gehoorzaamheid in de Regel van Benedictus – een luisterende levenshouding

Soms kom je een woord tegen dat je bij het eerste horen liever zou vermijden. Gehoorzaamheid is voor veel mensen zo’n woord. Het klinkt als verlies van vrijheid, als jezelf wegcijferen. Maar in de Regel van Benedictus krijgt gehoorzaamheid een verrassend andere betekenis: zij is geen keten, maar een weg die naar vrijheid leidt.

Het Latijnse ob-audire betekent letterlijk: “luisteren naar”. En dat luisteren is niet passief, maar aandachtig, met een open hart en bereidheid om te leren. Het is een luisteren dat je ontvankelijk maakt voor God, voor de ander en voor je eigen hart.

Voor mij is gehoorzaamheid vooral een luisteren — niet blindelings, maar met respect voor wat anderen te zeggen hebben. Het maakt me nederig: ik word me bewust van mijn sterke én zwakke kanten. Ik ben dankbaar voor wat ik heb ontvangen, en voor de bijdragen van anderen in mijn leven. Gehoorzaamheid is zo ook verbonden met dankbaarheid.

Benedictus schrijft in hoofdstuk 5 van zijn Regel dat monniken “zonder dralen, zonder aarzelen” gehoor moeten geven aan de stem van de abt, omdat zij daarin de stem van Christus horen. Dat is geen oproep tot slaafse volgzaamheid, maar tot vertrouwen dat God ook spreekt door de  gemeenschap, door anderen, door de leiding die je ontvangt.

Gehoorzaamheid is ook het volgen van een levensritme. In mijn eigen leven merk ik dat het trouw volgen van een routine van gebed en bijbellezing mij innerlijk vormt. Het beschermt me tegen de grillen van mijn stemming van de dag. Soms voelt het als een opgave, maar vaker als een bedding die me draagt.

In de Benedictijnse traditie kent gehoorzaamheid drie richtingen: luisteren naar God, luisteren naar elkaar en luisteren naar je eigen hart. Het is een houding die ruimte schept voor vrede, respect en verbondenheid. In een tijd waarin we vooral getraind worden om onze eigen mening te laten horen, is gehoorzaamheid een tegencultuur: het durven ontvangen van de wijsheid van een ander.

Misschien is dat ook voor ons vandaag de oefening: waar word jij vandaag uitgenodigd om dieper te luisteren?

Moge onze gehoorzaamheid geen last zijn, maar een zachte wegwijzer, die ons steeds opnieuw naar de Bron leidt, waar luisteren en liefhebben één worden.